Քաղաքական վերադասավորումների հեռանկարը

Մայիսի 5-ին կայանալիք Երևանի ավագանու ընտրությունը Հայաստանի քաղաքական հնգամյակի եզրափակիչ փուլն է: Թերևս, սա է պատճառը, որ 1ընտրությանը մասնակցող կուսակցությունների մեծ մասը համայնքային բնույթի ընտրությանը քաղաքական պայքարի երանգ է հաղորդում, որպես նախընտրական քարոզչության մարտավարություն ընտրելով իշխող հանրապետականի դեմ հակաքարոզչության իրականացումը: Այս գործում հատկապես աչքի են ընկնում ԲՀԿ-ականները, որոնք, ի տարբերություն քաղաքական դաշտի մարգինալ ՀԱԿ-ի, փորձում են քաղաքական միավորներ ստանալ հետագա գործընթացներում ավելի հարմար դիրքեր ապահովելու համար:

Հետագա քաղաքական վերադասավորումների խնդիրը մտահոգում է ԲՀԿ-ին, հատկապես կուսակցության միջին օղակներին, որոնց համար անհասկանալի են կուսակցության դիրքորոշումն ու իրենց քաղաքական ապագան: Պետք է նշել, որ փորձագիտական հանրության ուշադրության կենտրոնում են հայտնվել սպասվող փոփոխություններն ու վերադասավորումները: Ամենայն հավանականությամբ, աշնան ամիսներից լուրջ դիրքային պայքար կսկսվի իշխանության և ընդդիմության ճամբարներում: Այս պայքարի հիմնական իմաստը կլինի հաջորդ ընտրական սեզոնում դիրքային առավելություն ստանալն ու իշխանության համար պայքարում ավելի արդյունավետ հարթակ ստեղծելը: Սա բնականոն, միևնույն ժամանակ բարդ խնդիր է, ուստի և մեկ անձի շուրջը ստեղծված ԲՀԿ-ն հայտնվելու է անդնդի եզրին:
Ի տարբերություն ընդդիմադիր քաղաքական ուժերի, ԲՀԿ-ն չունի իրական ընդդիմության վերածվելու ռեսուրսներ: Հիշենք ՕԵԿ-ի օրինակը, երբ Արթուր Բաղդասարյանը հայտարարեց ընդդիմադիր ճամբար տեղափոխվելու մասին, կուսակցության ողնաշարը հանդիսացող օլիգարխները «կրոնափոխ» եղան: Նույնը սպասում է նաև ԲՀԿ-ին, սակայն այս գործընթացը շատ ավելի ցավոտ կլինի այն պարզ պատճառով, որ, ի տարբերություն ՕԵԿ-ի, ԲՀԿ առաջնորդը օլիգարխ է, որը հարվածի տակ է դնելու իր գործարար հնարավորություններն ու կուտակած կապիտալը: Բացի դրանից, ԲՀԿ շարքերը բաղկացած են հիմնականում այնպիսի անձանցից, ովքեր կուսակցությանն անդամակցել են իշխանության հնարավորություններից օգտվելու համար, ուստի և դժվար է նրանց պատկերացնել քաղաքական ընդդիմության դերում:
Անկասկած, Գագիկ Ծառուկյանը շատ լավ հասկանում է, որ ընդդիմադիր ճամբար տեղափոխվելու դեպքում կուսակցությունից սպասվում է կործանարար արտահոսք, ինչը չի կարող չմտահոգել ինչպես Ծառուկյանին, այնպես էլ ԲՀԿ «քաղաքական թևին»: Կա ևս մեկ կարևոր առանձնահատկություն. ԲՀԿ-ն ստեղծված չի եղել որպես ընդդիմադիր կառույց և չունի ընդդիմադիր գործունեություն վարելու արժեքային հենք: 1998-ից սկսած ԲՀԿ կարկառունները` Գագիկ Ծառուկյանը, Վարդան Օսկանյանը և այլք, իշխանության հենասյուներից են եղել և պատասխանատու են բազմաթիվ բացասական երևույթների համար: Պարզ է, որ ընդդիմադիր գործունեության ճանապարհով իշխանության գալ չի հաջողվի, ուստի ԲՀԿ-ն կփորձի սակարկման առարկա դարձնել իշխող հանրապետականին աջակցության խնդիրը:
Ճիշտ է, վերջին երկու տարիներին այդ մարտավարությունն արդյունք չտվեց, և նախագահ Սարգսյանը ոչ մի զիջման չգնաց, սակայն հնարավոր է, որ իշխանությունը, խուսափելով ավելորդ գլխացավանքից, փորձի բավարարել ԲՀԿ-ի պահանջները` մի քանի պորտֆելներ տրամադրելով Ծառուկյանին և երաշխավորելով նրա գործարար արտոնությունները: Միևնույն ժամանակ, Հայաստանում նկատվում է հասարակական հարաբերությունների զարգացման միտում, ուստի և իշխող հանրապետականին ձեռնտու չէ համագործակցել օլիգարխիկ ուժերի հետ, հատկապես, երբ հաշվի ենք առնում այն հանգամանքը, որ ՀՀԿ-ում առկա օլիգարխիկ շրջանակները կուսակցության վարկանիշի նվազման հիմնական պատճառն են, և ՀՀԿ-ում առայժմ չեն իմանում, թե ինչպես ազատվեն սեփական օլիգարխներից: Կասկածից վեր է նաև, որ ՀՀԿ-ն ինքն է փորձելու վերարտադրվել և պահպանել իր դիրքերը քաղաքական դաշտում, ուստի և ձեռնտու չէ բավարարել ԲՀԿ-ի ցանկություններն ու պահանջները:
Ինչևէ, քաղաքական վերադասավորումների հեռանկարը ԲՀԿ-ի մասով տխուր է. կուսակցությունը կամ պետք է անցնի բացահայտ ընդդիմության դաշտ և փոշիանա, կամ էլ կապիտուլացվի և վերածվի իշխանության սովորական արբանյակի, ասել կուզի` վերադառնա այն նույն նպատակին, ինչի համար ի սկզբանե ստեղծվել էր «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը:

Ալբերտ ՊՈՂՈՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ